EFSANEVİ SANATÇI TONY BENNETT hayatını kaybetti
Kıdemli pop vokalisti Tony Bennett Cuma sabahı New York’ta vefat etti. 96 yaşında hayatını kaybeden Bennett, 85 yaşında 1 numara olan albümüyle seksen yıla yayılan profesyonel bir kariyere sahip.
Sanatçı, 2016 yılında Alzheimer hastalığı teşhisi konmasına rağmen 2021 yılına kadar performans ve kayıt yapmaya devam etti.
Çoğunu 1950’de satın aldığı Columbia Records için yaptığı kayıtları, coşku, sıcaklık, ses netliği ve duygusal açıklık ile karakterize edilir. Great American Songbook’un yetenekli ve teknik olarak başarılı bir icracısı, en çok 1962’deki imzası olan “Kalbimi San Francisco’da Bıraktım” ile tanınan.
Tony Bennett, müzisyen ve uzun süredir müzik yönetmeni Ralph Sharon’ın yer aldığı samimi setler ve muhteşem bir şekilde düzenlenmiş orkestralar önünde eşit derecede başarılıydı. Hiçbir zaman sadece bir caz müzisyeni olmasa da caz ortamlarında büyük başarılara imza attı ve Count Basie’nin big band ve lirik piyanisti Bill Evans ile unutulmaz kayıtlara imza attı.
1949’dan beri kayıt sanatçısı olarak faaliyet gösteren, 1950’lerin ve 1960’ların başındaki en iyi pop sanatçılarından biri olan Bennett’in mesleği, 90’larda ve oğlu Danny’nin yönetmenliğinde yeni milenyuma yeniden başladı.
Sonraki yıllarda Amy Winehouse ile “Body and Soul” adlı unutulmaz bir düet yaptı ve Diana Krall ile tam uzunlukta bir düet albümü ve Lady Gaga ile iki plak çıkardı. 2021’in başlarında kendisine Alzheimer teşhisi konulduğu duyurulmasına rağmen aktif kaldı.
Halkın karşısına son kez, Bennett’in son albümü “Love for Sale”in yayınlanmasından iki ay önce, Ağustos 2021’de Radio City Music Hall’da Gaga ile birlikte çıktı. “Satılık Aşk”, Bennet-Gaga’nın büyük bir başarıya imza atan ve 2014’te zirveye oturan işbirliği “Cheek to Cheek”in devamıydı.
Zekice seçilmiş TV programlarıyla genç ve yeni bir izleyici kitlesine ulaşan Bennett’in 67 yaşındaki “MTV Unplugged” albümü, yılın albümü olarak Grammy ödülünü kazandı. 2006 ve 2011 yıllarında çıkan “Duets” albümleri yeni hayranlar kazandı; İkinci çıkan albümü ABD listelerinin zirvesine ulaştı.
Tony Bennett, 18 Grammy Ödülü (36 adaylıkla) ve 2001 Kayıt Akademisi Yaşam Boyu Başarı Ödülü kazanan bir sanatçıydı. Ayrıca iki Emmy Ödülü kazandı. 2005’te Kennedy Center Onur Ödülü’ne ve 2006’da Ulusal Sanat Fonu Caz Ustası ödülüne layık görüldü.
3 Ağustos 1926’da Astoria, Queens, New York’ta İtalyan göçmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Tony Bennett’in gerçek adı Anthony Dominick Benedetto’ydu; Babası bakkal, annesi terziydi. Yoksulluk içinde büyüyen Bennett, çocukken şarkı söylemeye başladı ve New York’taki Endüstriyel Sanat Lisesi’nde müzik ve hayat boyu sürecek başka bir aşk olan fotoğrafçılığı öğrendi. Vokal olarak Al Jolson, Bing Crosby ve daha sonra Frank Sinatra gibi erkek müzisyenlerin yanı sıra Billie Holiday ve Judy Garland gibi kadın müzisyenlerden etkilendi.
1944’te 18 yaşındayken askere alınan Tony Bennett, 2. Dünya Savaşı’ndan acı çekti. Dünya Savaşı’nın Avrupa cephesinde görev yaptı ve savaşta bir muharebe birliğinde görev yaparak bir Alman toplama kampını kurtardı. Çatışma bittikten sonra silahlı kuvvetler bandosunun bir üyesi olarak şarkı söyledi.
Askerden döndükten sonra American Theatre Wing’de Miriam Spier ile şan çalışmalarına başladı. 1949’da bağımsız Leslie Records için “Joe Bari” takma adıyla ilk başarısız kaydını yaptı.
Profesyonel profiline katkıda bulunan bir dizi fırsatla karşı karşıya kaldı. Arthur Godfrey’in yetenek yarışmasına katılımı (Rosemary Clooney’den sonra ikinci) onu 1949’da Jan Murray’in “Satılık Şarkılar” adlı televizyon programına götürdü.
Bu televizyon performansından etkilenen şarkıcı Pearl Bailey, onu bir gece kulübünde açılış perdesi olarak işe aldı ve Bob Hope, Bennett’in Greenwich Village mekanındaki performansını izlemeye geldi. Hope, genç vokalisti koruyarak ona Tony Bennett (kendi adının kısaltması ve Amerikanlaştırması) adını verdi ve onu New York’taki Paramount Theatre’da bir sahne şovu için işe aldı.
1950’de Bennett, Columbia Records’un A&R direktörü Mitch Miller’a Harry Warren’ın “Boulevard of Broken Dreams” adlı şarkısının bir demosunu sundu ve şirkete katıldı. Miller, Bennett’i kendi tarzını geliştirmeye teşvik etmesi için tuttu.
“Boulevard”ın yeniden kaydı üç bir numaralı pop single’a yol açtı: “Senin yüzünden” (1951), Hank Williams’ın country hiti “Cold, Cold Heart” (1951) ve gürültülü “Rags to Riches” (1953). Bu son müzik parçası, Martin Scorsese’nin 1990 yapımı epik gangster filmi “Goodfellas”ın açılış jeneriğinde unutulmaz bir şekilde kullanıldı.
1950’lerde Columbia’da Bennett, en iyisi değilse de güvenilir bir hit yapımcıydı. “The Beat of My Heart” (1957); bu albüm, davulcular Art Blakey, Chico Hamilton ve Jo Jones’un yer aldığı cazdan etkilenen bir perküsyon setiydi. Ayrıca, Count Basie Orkestrası ile çığır açan işbirliklerini içeren “Strike Up the Band” ve “In Person!” (her ikisi de 1959); 1961’de piyanist Sharon ile yaptığı samimi ikili müziğin yer aldığı “Tony Sings for Two” gibi albümler de vardı. Ralph Sharon, 1957’de Bennett’e müzik menajeri olarak katılmıştı.
Bennett’in arkadaşları George Cory ve Douglass Cross tarafından yazılan “Kalbimi San Francisco’da Bıraktım” şarkısını Bennett’in konser kitabına getiren Sharon’du. 1961’de San Francisco’daki Fairmont Hotel’deki Venetian Room’da verilen bir konserde seslendirilen şarkı, 1962’de “Bir Zamanlar”ın soundtrack’i olarak piyasaya çıktı. DJ’ler bu şarkıyı çalmaya başladı ve şarkı single listesinde 19 numaraya kadar yükseldi, ancak aynı isimli albümü ülke çapında 5 numaraya taşıdı. Bennett bu şarkıyla ilk Grammy ödüllerini kazandı ve yılın rekoru ve en iyi erkek solo vokal performansı ödüllerine layık görüldü.
1962’de Sharon’ın üçlüsüyle Carnegie Hall’da verdiği dönüm noktası niteliğindeki konserden sonra, “I Wanna Be Around” ve “The Good Life” adlı iki şarkısıyla 1963’te ilk 20 listede yer aldı. Ancak rock müzik listeleri Bennett’in kariyerini sallarken, Sharon 1965’te işinden ayrıldı ve Columbia sesini “modernize etmeye” çalışarak onu daha da kararsız hale getirdi. Başarısız olan albümlerin ardından, single’larının çoğu listelerin sonlarına zar zor ulaştı ve Bennett 1971’de şirketten ayrıldı.
MGM Records ile kısa ve sonuçsuz bir ilişkinin ardından Bennett kendi plak şirketi Improv’u kurdu. Bu dönemde, eleştirmenlerce beğenilen iki LP’lik bir Rodgers & Hart müziği seti ve vokal sanatının klasikleri olan Bill Evans ile iki ünlü düet albümü kaydetti. Ancak, uygun dağıtım eksikliği nedeniyle, Improv 1977’de başarısız oldu.
Bir şirketi veya yöneticisi olmayan, ikinci karısından tatsız bir boşanmanın eşiğinde olan ve neredeyse ölümcül bir bağımlılıkla boğuşan Bennett, 1980’de oğlu Danny Bennett’in kariyerinin yönetimini devraldığında kişisel olarak en düşük noktasındaydı.
Ve sonra bir rönesans başladı. Oğlu tarafından “The David Letterman Show” ve MTV Video Müzik Ödülleri (Red Hot Chili Peppers ile birlikte) gibi popüler TV programlarında yer alan Bennett, önceki çalışmalarının en iyi ihtimalle belli belirsiz farkında olan yeni bir izleyici kitlesi edindi. Columbia Records’a geri dönerek, benzersiz bir konsept albüm serisi başlattı ve Ralph Sharon ile işbirliğini yeniledi. Çok beğenilen “The Art of Excellence” (1986) albümü onu listelere geri getirdi.
Grammy ödüllü “Perfectly Frank” (1992) ve “Steppin’ Out” (1993) albümleriyle yeniden dirilen prestijini pekiştirdi. Bu albümler sırasıyla Sinatra ve Fred Astaire’e ithaf edildi.
Bennett, 90’lar boyunca ve yeni milenyumda klasik pop vokal kategorisinde daimi Grammy kazananı olarak kaldı. Kadın vokalistler, Billie Holiday, Duke Ellington ve blues’a adanmış popüler albümlerle ön plandaydı. 2002’de KD Lang ile Grammy ödüllü düet albümü “A Wonderful World”ü kaydetti. 2008’de “A Swingin’ Christmas” için Basie ile yeniden bir araya geldi.
Müzik kariyeri sonbahar sezonuna girerken, Bennett’in ressam olarak profili de yükseldi. Sanatçı, David Hockney’i hayranlarından ve yakın arkadaşlarından biri olarak sayıyordu. Çalışmaları uluslararası galerilerde sergilendi ve New York Central Park tasviri Washington, DC’deki Smithsonian Amerikan Sanatı Müzesi’nde sergileniyor. 1996 ve 2007’de sanatı üzerine kitaplar yayınladı. (Otobiyografisi “İyi Hayat”, 1998’de Will Friedwald ile birlikte yayınlandı.)
Bennett, “Live by Request” (1996) ve “An American Classic” (2007) filmleriyle ilk kez Emmy kazandı. 1960’lı yıllarda “77 Sunset Strip” polisiye dizisi ve “The Oscar” (1966) adlı filmde oyunculuk deneyimi de yaşadı.
Parlak ve yükselen tenoru, kariyerinin son yıllarında donuk ve sakin bir baritona dönüşmüş olsa da, Bennett yorum yeteneğini hiç kaybetmedi. Devam eden çevikliğini en iyi şekilde çok daha genç yıldızlarla güçlü formda eşleştirdiği yer “Duets” koleksiyonlarındaydı. İkinci koleksiyon, Eylül 2011’de 179.000 kopya satışıyla listelerin zirvesine çıkarak Bennett’i bir numara yaptı. 1 albüm çıkaran en yaşlı sanatçıdır.
